…, wie is het mooiste van het hele land…?”

In het sprookje van Sneeuwwitje gebruikt de boze stiefmoeder de spiegel om gespiegeld te worden. Logisch, daar dienen spiegels immers voor, maar misschien had zij beter naar de mensen in haar omgeving moeten kijken.

Anderen, mensen en dieren(!), geven vaak nog beter dan de zuiverst geslepen spiegel informatie over jouw uiterlijk en jouw gedrag weer. Spiegelen is een belangrijk onderdeel van onze non-verbale communicatie. Er zijn hele studies naar gedaan.  Zo beweren sommige onderzoekers zelfs dat de non-verbale communicatie vele malen informatiever is dan de verbale. En bij veel verkooptrainingen wordt het onderwerp ‘spiegelen’ als belangrijke verkooptruc ingezet.

Als je iemand  “spiegelt” neem je dezelfde houding en/of gezichtsuitdrukking als de ander aan. Dat kan bewust, bijvoorbeeld als verkooptruc, of onbewust gebeuren. Vaak zal het effect zijn dat de ander zich met jou verbonden, zich door jou begrepen voelt. Door dezelfde houding aan te nemen lijken  jullie op dat moment een klein beetje op elkaar. Dat voelt vertrouwd. Verkopers maken hier dan ook dankbaar gebruik van. Wat sommigen echter vergeten is dat die truc alleen maar werkt, als je écht en authentiek over komt. Als de ander in de gaten heeft, dat jij bewust steeds dezelfde houding aanneemt als hij, val je als verkoper door de mand. De koper voelt zich dan belachelijk gemaakt. Jouw spiegel heeft dan de vertrokken beelden van een fopspiegel.

Vaak spiegelen mensen en dieren de ander echter onbewust. Vanuit hun inlevende vermogen leven ze zich zodanig in de ander in, dat ze volledig automatisch de houding van de ander aannemen. Dit spiegelen kan twee effecten met zich meebrengen. Het eerste effect lijkt op het beoogde effect uit het hier voorgaande voorbeeld. De gespiegelde voelt zich begrepen en gesteund door jouw gelijke houding.

In het andere geval kan het spiegelen echter ook onverwachte inzichten bij de ander teweeg brengen. Soms heeft  iemand onbewust een heel andere emotie dan hij of zij wil uitstralen. Iemand wil bijvoorbeeld neutraal over een voorval op het werk vertellen maar neemt onbewust een heel boze of agressieve houding aan. Als de toehoorder degene dan gaat spiegelen kan het zijn dat de gespiegelde ineens verbaasd is over de agressieve houding van de ander. Hij was zich immers niet bewust van zijn eigen houding.

Zo iets overkomt ons het meest, als wij door dieren gespiegeld worden. Zij zijn meesterlijk in het herkennen van subtiele spierveranderingen. en lijken een extra zintuig voor gevoelens te hebben. Zo laat mijn hond mij geregeld zien dat het weer eens tijd is, om dingen één voor één te doen. Ik denk dan dat ik rustig en bedeesd met mijn werkzaamheden aan de gang ben, maar ineens komt mijn hond in beeld gestuiterd. Hij gaat onrustig  liggen en staat weer op en kijkt mij tegelijkertijd klagend aan. Als ik dan even naar mezelf kijk zie ik bij mij hetzelfde gedrag: Ik tik een mail, zet koffie, geef plantjes water, zoek iets op …. In elk geval ben ik niet vol overtuiging, bedeesd en rustig met één taak bezig.

Gelukkig is mijn hond fysiek niet in staat mij exact te spiegelen in houding en gezichtsuitdrukking – ik denk dat ik van de lach niet meer bij zou komen om de vertrokken grimassen die hij mij dan af en toe zou laten zien. Hoe dan ook is het wel prettig om zo nu en dan door iemand er op gewezen te worden waar we werkelijk mee bezig zijn. Want in die spiegel zien wij alleen maar de authentieke, échte ik, degene die we werkelijk zijn.

Dus: “spiegeltje, spiegeltje aan de wand, wie is de mooiste van het land?”